3. Лексика-грамматикалык материалды өздөштүрүү

Багындыргыч байламталар багыныңкы татаал сүйлөмдөрдүн тутумундагы баш жана багыңкы сүйлөмдөрдү гана байланыштырат.

Багындыргыч байламталар мааниси жагынан үч топко бөлүнөт:

1. Себеп-натыйжалагыч – причинные: себеби, анткени, ошондуктан, ошол себептүү, ошонун натыйжасында.

•                Самат аракетчил, ошодуктан ал сынакты жакшы тапшырды.

2. Шарттуу байламта – условные: эгер, эгерде.

•                Алтынай билим албайт эле, эгерде Дүйшөн агай окууга жөнөтпөсө.

3. Салыштырма байламта – сравнительные: кандай, канча, канчалык.

•                Сен канчалык жашы иштесең, ошончолук эмгегиңдин үзүрүн көрөсүң.

а) Сүйлөмдөрдү багындыргыч байламталар менен толуктагыла.

1. Тоолор мени абдан кызыктырат, _____эгерошондуктананткени 2-ошондуктан Кыргызстанга келдим.

2. Кыргызстан – тоолуу өлкө, _____эгерошондуктананткени 2-ошондуктан кен байлыктарга бай.

3. Сары-Челек абдан кооз көл, _____эгерошондуктананткени 2-ошондуктан ал токойлор менен курчалган.

4. Быйыл да мен Соң-Көлдү көрбөйт элем, _____эгерошондуктананткени 2-ошондуктан чоң атам келбесе.

Колдонулуучу сөздөр: эгер, ошондуктан, анткени , 2-ошондуктан

б) Экинчи жактагы баяндоочтуу сүйлөмдү тапкыла

1.

2.

3.

4.

в) Сөз тизмектери менен конструкция боюнча сүйлөм түзгүлө

1. _____Кыргызстанда бар 21 шаар 7 облус _____Кыргызстанда бар 21 шаар 7 облус ,_____Кыргызстанда бар 21 шаар 7 облус _____Кыргызстанда бар 21 шаар 7 облус .

Колдонулуучу сөздөр: Кыргызстанда , бар , 21 шаар , 7 облус

2

_____аталат1991-жылдан баштапдепФрунзеБишкек _____аталат1991-жылдан баштапдепФрунзеБишкек _____аталат1991-жылдан баштапдепФрунзеБишкек _____аталат1991-жылдан баштапдепФрунзеБишкек _____аталат1991-жылдан баштапдепФрунзеБишкек.

Колдонулуучу сөздөр: аталат, 1991-жылдан баштап, деп, Фрунзе, Бишкек

3

_____1993-жылыулуттуккиргизилгенвалюта–сомреспубликада _____1993-жылыулуттуккиргизилгенвалюта–сомреспубликада _____1993-жылыулуттуккиргизилгенвалюта–сомреспубликада _____1993-жылыулуттуккиргизилгенвалюта–сомреспубликада _____1993-жылыулуттуккиргизилгенвалюта–сомреспубликада.

Колдонулуучу сөздөр: 1993-жылы, улуттук, киргизилген, валюта–сом, республикада

г) Кашаадагы сөздөрдү бош орундарга туура жайгаштыргыла

1. Кыргыз Республикасы _____унитардык Борбордук Азиянын системасына бай улуттук Жаңы демократиялык деп аташат түндүк-чыгыш бөлүгүндө жайгашкан.

2. _____унитардык Борбордук Азиянын системасына бай улуттук Жаңы демократиялык деп аташат конститутция боюнча Кыргыз Республикасы эгемендүү, _____унитардык Борбордук Азиянын системасына бай улуттук Жаңы демократиялык деп аташат , _____унитардык Борбордук Азиянын системасына бай улуттук Жаңы демократиялык деп аташат мамлекет.

3. 1993-жылдын 10-майында республикада өзүнүн _____унитардык Борбордук Азиянын системасына бай улуттук Жаңы демократиялык деп аташат валютасы – сом киргизилген.

4. Кыргызстандын дарыялары көбүнчө Сыр-Дарыя _____унитардык Борбордук Азиянын системасына бай улуттук Жаңы демократиялык деп аташат кирип, сууга _____унитардык Борбордук Азиянын системасына бай улуттук Жаңы демократиялык деп аташат .

5. Кыргыз тоолорун Ала-Тоо _____унитардык Борбордук Азиянын системасына бай улуттук Жаңы демократиялык деп аташат .

Колдонулуучу сөздөр: унитардык , Борбордук Азиянын , системасына , бай , улуттук , Жаңы , демократиялык , деп аташат

д) Мааниси жагынан тууралап сүйлөм түзгүлө.