1. УГУП ТҮШҮНҮҮ

а) Касым Тыныстановдун “Арпа менен буудай” деген жомогун уктуруу

Бир күнү арпа:

-Жүрү, буудай, алтын чыккан жерге барып өсөлү - деди.

-Мурутуң узун болгону менен акылың кыска экен, арпам! Биз эмне алтынды издеп барабызбы, алтын бизге өзү келсин – деди буудай.

    Кыргыз элинде: “Арпа, буудай – аш болот, алтын, күмүш – таш болот,” – деген  макал бар. Арпа, буудайыбыз көп болсо, алтындын өзү келгени ошол. Эгин айдоо – бул байлык, - деп айтар эле  чоң атам.



 

б) Сөздѳрдү эки тилде окугула, эсиңерге туткула

арпа – ячмень
буудай – пшеница
дан эгиндер – зерновые культуры
мурутуң узун – твои усы длинные
акылы кыска – недальновидный
алтын чыккан жер –место, где есть золото
издеп баруу – искать
алтын өзү келет – золото само придет
арпа, буудай – аш болот –  ячмень, пшеница – являются едой
алтын, күмүш таш болот – золото, серебро – являются камнем
эгин айдасаң– посеешь урожай
байлык жыйнасаң  – пожнешь богатство

 

в) Сөздөрдү которгула

г) Сөз тизмектери менен конструкция боюнча сүйлөм түзгүлө

1. _____Буудайэгиндериданарпа, _____Буудайэгиндериданарпа - _____Буудайэгиндериданарпа _____Буудайэгиндериданарпа.

Колдонулуучу сөздөр: Буудай, эгиндери, дан, арпа

2.

_____болгону мененкыскаэкенакылыңМурутуң узун _____болгону мененкыскаэкенакылыңМурутуң узун _____болгону мененкыскаэкенакылыңМурутуң узун _____болгону мененкыскаэкенакылыңМурутуң узун _____болгону мененкыскаэкенакылыңМурутуң узун.

Колдонулуучу сөздөр: болгону менен, кыска, экен, акылың, Мурутуң узун

3.

_____Буудай жүрүөсөлүбарыпжергеалтынчыккан _____Буудай жүрүөсөлүбарыпжергеалтынчыккан _____Буудай жүрүөсөлүбарыпжергеалтынчыккан _____Буудай жүрүөсөлүбарыпжергеалтынчыккан _____Буудай жүрүөсөлүбарыпжергеалтынчыккан _____Буудай жүрүөсөлүбарыпжергеалтынчыккан .

Колдонулуучу сөздөр: Буудай жүрү, өсөлү, барып, жерге, алтын, чыккан

4.

_____барабызэмне үчүналтындыБизиздеп _____барабызэмне үчүналтындыБизиздеп _____барабызэмне үчүналтындыБизиздеп _____барабызэмне үчүналтындыБизиздеп _____барабызэмне үчүналтындыБизиздеп?

Колдонулуучу сөздөр: барабыз, эмне үчүн, алтынды, Биз, издеп

5.

_____Арпаашбуудайболот, _____Арпаашбуудайболот – _____Арпаашбуудайболот _____Арпаашбуудайболот.

Колдонулуучу сөздөр: Арпа, аш, буудай, болот

6.

_____болотташкүмүш Алтын, _____болотташкүмүш Алтын– _____болотташкүмүш Алтын _____болотташкүмүш Алтын.

Колдонулуучу сөздөр: болот, таш, күмүш , Алтын

7.

_____ жыйноо байлыкЭгинайдоо _____ жыйноо байлыкЭгинайдоо –_____ жыйноо байлыкЭгинайдоо_____ жыйноо байлыкЭгинайдоо.

Колдонулуучу сөздөр: жыйноо, байлык, Эгин, айдоо